Sharenting, oversharenting i troll parenting
Każdy z nas zauważa skokową popularność portali i mediów społecznościowych. Coraz więcej czasu poświęcamy przed ekranami urządzeń, szczególnie w dobie pandemii. Zjawisko to nie dotyczy wyłącznie dzieci i młodzieży, ale również osób dorosłych w tym rodziców.
Ostatnia grupa, podobnie, jak dwie pierwsze poszukuje wiadomości, inspiracji, ale także dzieli się ze światem życiem swoim i swoich dzieci. Tak właśnie dochodzimy do określenia SHARENTING.
CO TO TAKIEGO?
Sharenting wywodzi się z języka angielskiego, swoją genezę bierze od dwóch słów sharing – dzielenie się, rozpowszechnianie oraz parenting – rodzicielstwo, pełnienie roli rodzica. Zjawisko sharentingu sprowadza się do udostępniania przez rodziców danych, zdjęć
oraz filmów ze swoimi dziećmi w internecie.
Zjawiskiem bardziej radykalnym jest oversharenting. Polega on na ekstremalnym wykorzystywaniu wizerunku i informacji o dziecku w mediach społecznościowych. Przykładem może być założenie profilu dziecka i regularne wstawianie na nim treści z jego życia.
Troll parenting jest najbardziej zradykalizowaną formą, łamiącą prawa dziecka poprzez upublicznianie treści kompromitujących i ośmieszających dziecko. Często na takich zdjęciach lub nagraniach dzieci stawiane są w sytuacji trudnej, niezrozumiałej dla siebie
lub są ofiarami przemocy za nieakceptowalne przez rodziców zachowania. (1)
WĄTPLIWOŚCI I RYZYKO
Sharenting oraz jego zradykalizowane formy niosą za sobą kilka rodzajów wątpliwości prawnych, etycznych i psychopedagogicznych.
Pod względem prawnym rozważane są relacje praw rodzicielskich względem praw dziecka, które gwarantują godność, tożsamość oraz prywatność. (2) Dodatkowym aspektem jest możliwość kradzieży tożsamości dziecka.
Pod względem etycznym, czy i jakie treści publikowane w sieci mieszczą się w ramach norm etycznych, a także czy nie są wykorzystywane przez osoby prywatne i zorganizowane do szerzenia materiałów pornograficznych.
W końcu pod względem psychopedagogicznym, jakie konsekwencje dla rozwoju społecznego i emocjonalnego będą miały treści umieszczane przez rodziców na dziecko
w życiu.
CYFROWE NARODZINY
Według badań już 23% dzieci rozpoczyna cyfrowe życie jeszcze przed narodzinami. Rodzice dzielą się zdjęciami, filmami z badań USG. ( Digital Birth: Welcome to the Online World) Te same badania dowodzą, że 81% dzieci poniżej 2 roku życia ma swój cyfrowy ślad w internecie. Dane dotyczą krajów Unii Europejskiej, USA, Japonii, Australii i Nowej Zelandii. ( Digital Birth: Welcome to the Online World)
Polskie badania dowodzą, że 40% rodziców udostępnia treści ze swoimi dziećmi w roli głównej. Spośród nich 42% udostępnia je bez filtrów prywatności, grupom liczącym do 200 osób. (Bierca, Wysocka-Świtała, 2019) (3)
Ślady pozostawione przez rodziców w sieci na temat potomstwa niektórzy naukowcy nazywają cyfrowym tatuażem. Zdjęcia w krępujących sytuacjach (kąpieli, załatwiania potrzeb fizjologicznych) pozostawić mogą na wizerunku i/lub tożsamości dziecka pewną etykietę, która będzie jego piętnem do końca życia. (4)
CZEGO UNIKAĆ W SIECI?
Fundacja Orange, działająca na rzecz nowoczesnej edukacji dzieci i młodzieży, przestrzega przed publikowaniem następujących treści:
- daty urodzenia, adresu domu, szkoły czy przedszkola,
- zdjęcia lub filmu dziecka w samej bieliźnie, stroju kąpielowym lub nago,
- materiałów przedstawiających dziecko w intymnych lub krępujących sytuacjach
(np. w toalecie, w czasie pielęgnacji), - treści ośmieszających dziecko lub narażających je na wyśmianie i takich, które kreują je na kogoś, kim faktycznie nie jest (np. film z ataku złości to tylko wycinek prawdy
o Twoim dziecku), - treści, które wywierają na nim jakąś presję lub będą mogły wywrzeć ją w przyszłości. (5)
Granica pomiędzy dzieleniem się wspomnieniami, a zachowaniami wskazującymi na łamanie praw dziecka jest bardzo cienka granica i łatwo ją przekroczyć. Zatem warto poświęcić chwilę na refleksję i zastanowić się, które ze wspomnień warto zachować dla siebie,
a którymi można podzielić się w świecie internetu.
Więcej informacji na temat bezpieczeństwa dzieci w sieci znajdziecie Państwo na stronach:
- https://www.gov.pl/web/niezagubdzieckawsieci
- https://fundacja.orange.pl/
- https://www.nask.pl/pl/szukaj?search=516524676089&sort=2&order=1&ile=20
- https://fdds.pl/oferta/pomysl-zanim-wrzucisz/
Bibliografia:
- (1), (2), (4) Chrostowska, Sharenting – skala i wielowymiarowość zjawiska (nierozważnego) ujawniania przez rodziców informacji o dzieciach w mediach społecznościowych, w: Problemy wczesnej edukacji, 4 (43)/2018, s. 59, 62, 64.
- (3) A. Borkowska, M . Witkowska, Sharenting i wizerunek dziecka w sieci. Poradnik dla rodziców, NASK Państwowy Instytut Badawczy s. 9.
- (5) Fundacja Orange, Sharenting, https://www.orange.pl/razemwsieci/sharenting.
Autorka: mgr Anna Zoń